نورپردازی یکی از جنبههای مهم عکاسی است که به شکل حرفهای پیچیده درآمده و مهارتهای خاص خود را دارد.
تجهیزات نورپردازی پیشرفته که دنیای عکس و فیلمبرداری را رنگارنگ و روشن میکنند لیست طولانی و همیشه در حال گسترشی دارند. تکنولوژیهای جدید قابلیتهای جدیدی به وسایل نورپردازی میبخشد و جنبههای مختلف افکتهای فیلمبرداری و جلوههای ویژه کاربرد این تجهیزات را تحت تاثیر قرار میدهد.
از انواع تجهیزات نورپردازی میتوان به انواع نورها، انواع اصلاحکنندهها و تجهیزات جانبی استودیو مثل پایههای نور، دالی، پایهی رفلکتور، پسزمینه/پرده، پایهی پسزمینه/تکیهگاه، گیره و ریل اشاره کرد.
انواع نورها توسط تجهیزات عکاسی و وسایل نورپردازی مختلف قابل دستیابی هستند:
۱. نور چراغ استودیویی که در اغلب موارد به آن moonlight هم میگویند ارزانترین نوع چراغ فلش است. این نور یا نور چراغ استودیویی مهمترین و کلیدیترین نورپردازی در عکاسی است. با جریان برق کار میکند و به باتری خودرو نیز وصل میشود.
۲. نور پیوسته (continuous light) که تنها تفاوتی که با نور فلاش دارد در پیوسته بودن آن است و این که فلاش نمیزند. اکثر اصلاحکننده روی این نورها نصب میشوند و کاربرد آنها در عکاسی به شکل لامپهای LED بسیار زیاد است.
۳. فلاش اکسترنال (flashgun) نورهای بسیار کوچکی هستند که روی انواع دوربین نصب میشوند، قابل حمل هستند و برای ایجاد نورهای مصنوعی بسیار مورد استفاده قرار میگیرند.
تجهیزات اصلاحکننده نیز انواع مختلفی دارند:
۱. چترها که معمولا در رنگهای سفید کابرد بیشتری دارند روی نورهای پیوسته نصب میشوند شدت نور را ملایم، پراکنده و کنترل میکنند. استفاده از آنها باید خلاقانه باشد چرا که نور از اطراف آنها بازتاب میشود.
۲. چترهای شفاف که translucent umbrellas نامیده میشوند نور را بلوکه نمیکنند بلکه آن را عبور داده و نور ملایمتری را ایجاد میکنند. سافتباکسها قابلیت هدایت نور بهتری نسبت به این چترها دارند.
۳. اسنوتها (snoots) نور را به شعاعی بسیار نازک و متمرکز تبدیل میکنند و برای نورهای پسزمینه در موارد خاص به کار میروند.
۴. سافت باکسها (soft box) در واقع کیسههای بزرگی هستند که نور را شکل محیط خارجی خود درمیآورند. این ابزار در اکثر استودیوهای عکاسی وجود دارند و اندازههای متفاوتی دارند.
۵. کاسه فلشها نورهای بسیار شدید، متمرکز و خشنی را هدایت و بر روی صحنه هدایت میکنند. این ابزار معمولا به صورت مستقیم روی چراغهای فلش نصب میشوند.
۶. فیلترهای رنگی (color filters) برای سرد و گرم کردن نور روی صحنه قبل از چاپ عکس به کار میروند. نور دوم نسبت به نور کلیدی ترکیبات زیبایی ایجاد میکند که هنر عکاسی را بیش از جنبههای دیگر نمایان میکند.
۷. شیدرها (barn doors) زبانههایی هستند که نور را به شکلی که لازم است هدایت میکنند، مثلا به گوشهای از تصویر که نیاز به نور ندارد و یا زمانی که به تمرکز نور زیاد بر روی قسمتی از چهرهی یک فرد نیاز است.
۸. بیوتی دیشها (beauty dish) در مواردی به کار میروند که نور مورد نیاز نه خشن باشد و نه ملایم. برای عکاسیهای مجلهها، پرتره، عروسی و فشن از این نور استفاده میکنند. به همراه این وسایل نورپردازی استفاده از گریدها نیز کاربرد بسیاری دارد.
۱۱. گریدها (grids) را بر روی دیگر اصلاحکننده مثل رفلکتور، سافت باکس و بیوتیدیش نصب میکنند. گریدها باریکهی نور را تا حد دلخواه شما نازک و یا پهن میکنند و قابلیت هدایت نور بیشتری به شما میدهند.
۱۲. رفلکتور (Reflectors) ها ابعاد مختلفی دارند مثل ۵ در ۱ که میتواند بدون وجود یک منبع نوری مجزا به عنوان نورهای پرکننده از آنها استفاده کرد. از این وسایل نورپردازی نیز در عکاسی پرتره استفاده میکنند.
۱۳. دیفیوزر (diffuser) ابزاری پارچهای است که نور را کاهش میدهد و یا در صورت توری بودن یا طرحدار بودن شکل و جلوههای خاصی به نورپردازی میبخشد.
علاوه بر تجهیزات نورپردازی از جمله لوازم دیگری که در هر استودیوی عکاسی باید وجود داشته باشد پایههای نور، پایهی رفلکتور، دالی و غیره هستند که در ادامه به هر یک جداگانه میپردازیم:
پایههای نور : چراغهای استودیویی و دیگر تجهیزات نورپردازی بر روی پایههای نور سوار میشوند که باید متناسب با وزن این وسایل نورپردازی انتخاب و تهیه شوند تا تحمل بار کافی را داشته باشند.
دالی : پایهی نور چرخدار و متحرک است که برای جلوههای نوری متحرک مورد استفاده قرار میگیرد.
پایهی رفلکتور : برای نگه داشتن رفلکتور مناسب است.
گیره : هر عکاس حرفهای میداند که گیرهها چقدر در راهاندازی و نصب تجهیزات فیلمبرداری و عکاسی کاربردی و مفید هستند. گیرهها همچنین برای نگه داشتن پردهی پسزمینهی بوم استفاده میشوند. به طور کلی برای سوار کردن ابزارها گیرهها بسیار مورد نیاز هستند.
ریل : ریلها دوربین، وسایل نورپردازی و تجهیزات نورپردازی را متحرک میکنند و باعث میشوند که در هنگام حرکت وسایل عکاسی اضافه از سر راه کنار گذاشته شوند و همچنین نور و فوکوس دچار لرزش غیرضروری نشود.
رادیوفلاش : هنگام که نور و شاتر همزمان باز و بسته میشوند معمولا پای یک رادیو فلاش یا تریگر (trigger) در میان است.
کابل : کابلها دادههای شما را از انواع دوربینها به کامپیوترها منتقل میکنند و در انواع مختلف کابردهای مختلفی دارند.